De nieuwe rol van de bibliotheek in het sociaal domein

9 november 2023

 

“Ook wil het kabinet de openbare bibliotheek op zoveel mogelijk plaatsen terugbrengen, als plek waar mensen kunnen lezen, leren en elkaar ontmoeten”. (Troonrede 2023). Dit citaat staat voor mij centraal voor de “nieuwe” bibliotheek, die meer is dan een plaats om boeken te lenen. Deze “nieuwe” bibliotheek kan daarom een toegevoegde waarde hebben voor de samenleving, maar ook voor het sociaal domein. In dit blog ga ik verder in op de toegevoegde waarde van de bibliotheek in het sociaal domein.

 

Ontwikkelingen bij de bibliotheek

Een tiental jaren geleden was de bibliotheek vooral een plek, waar de boeken centraal stonden. Waarbij het vooral ging over het uitlenen van boeken en het stimuleren van lezen. Dit is in de afgelopen jaren flink veranderd. De bibliotheek is sinds een aantal jaren ook een plek van ontmoeting en ontwikkeling.

Daarnaast is de positie van de bibliotheek in de maatschappij veranderd. Deze verandering is versneld door de coronaperiode. In deze jaren hebben ze een steeds centralere positie gekregen in de samenleving. Door deze positie kan de bibliotheek een belangrijke rol pakken binnen het sociaal domein, omdat ze andere doelgroepen kunnen bereiken.

 

Rol van de bibliotheek in het sociaal domein

Binnen het sociaal domein heeft de bibliotheek geen formele rol. Ze bieden geen hulp of ondersteuning aan inwoners op het gebied van het sociaal domein. Toch speelt de bibliotheek een belangrijke rol in het sociaal domein. De medewerkers van de bibliotheek zien en spreken veel inwoners bij de door hen georganiseerde activiteiten en aan hun balies. Deze inwoners zijn niet altijd bekend bij de gemeente of bij de bevoegde instanties. De bibliotheek organiseert vaak trainingen, cursussen of andere activiteiten, die vooral te maken hebben met taal en lezen. Ze haken ook vaak aan op thema’s uit het sociaal domein. Bijvoorbeeld trainingen over het omgaan met geld in relatie tot taalvaardigheden. Of een training aan ouderen over het gebruik van digitale middelen. Tijdens deze trainingen kunnen inwoners hun vaardigheden verbeteren, maar kan er ook gesignaleerd worden waar inwoners tegenaan lopen en kan er mogelijk worden doorverwezen naar de juiste hulp.

 

De toegevoegde waarde van de bibliotheek

De bibliotheek is een belangrijke plek voor ontmoeting en training, waar inwoners op een laagdrempelige manier naar toe kunnen gaan. De inwoners komen op in contact met vrijwilligers en medewerkers, die bepaalde problemen van inwoners kunnen herkennen en zo mogelijk kunnen doorverwijzen naar de juiste hulp. De bibliotheek biedt trainingen en cursussen aan, die vaak kunnen voorkomen dat inwoners zwaardere problematiek ontwikkelen. De bibliotheek speelt een belangrijke rol op het gebied van taal- en ontwikkeling. Bij de inwoners is de taal of het niet beheersen van de taal vaak een belangrijke basis voor het ontstaan van problemen. Taalbeheersing draagt enorm bij om zelfredzaam te kunnen zijn in onze maatschappij. Door de activiteiten die de bibliotheek organiseert, is de bibliotheek van toegevoegde waarde aangaande preventie, signalering en doorverwijzing naar het juiste instantie.

 

 

Kortom, een serieuze gesprekspartner

De bibliotheek is sinds een aantal jaren voor de inwoners vooral een laagdrempelige plek van ontmoeting en ontwikkeling. Hierdoor speelt de bibliotheek een belangrijke rol in het sociaal domein, met name op preventie, signalering en doorverwijzing.

De bibliotheek wordt met deze positie steeds meer een maatschappelijke partner van de gemeente om bepaalde doelen te realiseren. Daarom pleit ik ervoor dat de bibliotheek een sterke rol krijgt binnen gemeente, waarbij ze een serieuze gesprekspartner zijn bij de gemeentelijke en regionale ontwikkeling van het sociaal beleid.

 

Terug naar overzicht