Inkomenstoets huishoudelijke hulp is een noodkreet die een vroege dood zal sterven

10 mei 2021

Recent werd bekend dat de gemeente Krimpen aan den IJssel een inkomenstoets wil gaan hanteren bij Wmo-aanvragen voor huishoudelijke hulp. Sinds de invoering van het abonnementstarief in 2019 zijn de gemeentelijke kosten namelijk aanzienlijk gestegen. Een korte uitleg: het abonnementstarief houdt in dat Wmo-cliënten, ongeacht hun financiële situatie, 19 euro per maand aan eigen bijdrage betalen. Voor die tijd was de eigen bijdrage inkomensafhankelijk. Als ervaren adviseur in het sociaal domein vraag ik me het volgende af: zal een inkomenstoets het begin zijn van een kostenbesparende trend of biedt de wet hiervoor geen mogelijkheden? Volgens de Wmo 2015 komt namelijk iedereen zonder eigen oplossing voor hun beperking in zelfredzaamheid en/of participatie, in aanmerking voor ondersteuning. De wetgever heeft hierbij expliciet bedoeld dat iemands inkomen geen beoordelingscriterium mag zijn. Krimpen aan den IJssel zet daarom een gedurfde stap, die waarschijnlijk geen lang leven beschoren zal zijn.

Vanuit het perspectief van de burger is het begrijpelijk dat men zich bij de gemeente meldt voor (huishoudelijke) hulp die net zo goedkoop is als die van hun buurvrouw. Maar naast de onbeheersbare stijging van kosten voor de gemeente, brengt deze aanzuigende werking een heel ander probleem met zich mee. Het focuspunt van het keukentafelgesprek dreigt te verschuiven van ‘iemand in zijn eigen kracht zetten’ naar ‘ik wil goedkope(re) hulp’ en dus ‘geld’. Een onbevooroordeeld gesprek voeren is dan bijna niet mogelijk. Samen de eigen kracht van de burger inventariseren en deze waar mogelijk benutten, lukt onvoldoende. Dit is zonde!

Ik vind het logisch dat gemeenten op zoek gaan naar manieren om de kosten te beheersen. Met het uitblijven van compensatie vanuit het Rijk lijkt Krimpen aan den IJssel een noodkreet te slaken. De inkomenstoets invoeren is echter precies wat de wetgever niet heeft beoogd. Het strookt niet met de basis, omdat iemands inkomen gaat bepalen of er wel of geen (huishoudelijke) hulp op grond van de Wmo mogelijk is. Mijns inziens drijft dit het uitgangspunt ‘eigen kracht’ juist alleen maar verder naar de achtergrond. Want opnieuw zal ‘geld’ een belangrijk onderwerp tijdens het keukentafelgesprek zijn. Zo kan de uitvoering van de Wmo toch niet bedoeld zijn? Hoe komen we weer dichterbij de essentie van deze wet?

Eerder schreef ik een gerelateerd opiniestuk(1), waarin ik beleidsmedewerkers opriep tot ontwikkeling van beleid waarmee Wmo-consulenten handvatten krijgen om de burgers weer efficiënt tot zelfredzaamheid te laten komen. Ervan uitgaande dat de burgers zich zullen blijven melden, de Wmo 2015 (op dit punt) voorlopig ongewijzigd blijft en er geen compensatie vanuit het Rijk zal komen, lijkt me dit opnieuw het devies.

Fleur Bos, kwaliteitsmedewerker Wmo

Terug naar overzicht