Het Informatieknooppunt Zorgfraude: om geld voor zorg ook aan zorg te besteden

20 februari 2019

Met de introductie van de Wmo 2015 kreeg ik eind 2014 opmerkelijke vragen van zorgaanbieders: of zij ook de nieuwe taken (begeleiding en beschermd wonen) konden gaan aanbieden. En onder welke voorwaarden dit via een persoonsgebonden budget (pgb) kon. Tot slot kwam de vraag of ze op een ‘witte lijst’ konden staan.

Al snel werd duidelijk dat de betreffende zorgaanbieders een spoor van niet-pluis gevoelens bij de consulenten hadden achtergelaten in de beginjaren van de Wmo. “Nu proberen ze het opnieuw”. De vraag rees: hoe houden we deze aanbieders dit keer wel buiten de deur? En zijn er andere gemeenten die negatieve ervaringen hebben met deze zorgaanbieders? Daar kwamen we in 2014 niet achter omdat simpelweg niets was geregeld om kwaadwillenden binnen de zorg aan te pakken of gegevens over uit te wisselen.

Vijf jaar later staan we er -als medewerkers bij gemeenten- veel beter voor. Afgelopen jaren werkte ik samen met zorgkantoren, zorgverzekeraars, de Inspectie SZW, de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, Zorgverzekeraars Nederland, de VNG, het Ministerie van VWS, de SVB en Logius (de beheerder van DigiD). Mijn collega van de Sociale Recherche nam dienst Justus, de Belastingdienst, de FIOD en het OM voor zijn rekening. Dat zijn een hoop instanties en het kostte veel tijd en moeite om uit te pluizen of (de bestuurders van) een zorgaanbieder in het verleden de boel belazerd had. Dat was en is relevant, want geld voor de zorg moet aan zorg besteed worden, willen we ons sociaal stelsel in stand houden.

Inmiddels is een centraal meldpunt opgericht om een vermoeden van zorgfraude te melden bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Zij beschikken over een simpel in te vullen digitaal meldingsformulier.

Het is handig dat met (bijna alle) eerder genoemde partijen wordt gekeken of de betreffende zorgaanbieder ook bij hen voorkomt met een rood vlaggetje, voor zover wet- en regelgeving dit toestaat. Dat doet niet de NZa, maar het Informatieknooppunt Zorgfraude (IKZ).

Een terugkoppeling of een zorgaanbieder die daadwerkelijk iemand benadeeld heeft of fraude heeft gepleegd, is ontzettend fijn bij het (her)indiceren van cliënten of het beoordelen van zorgaanbieders in een aanbestedingsprocedure. Hier zit wel een voorwaarde aan verbonden, en dat is de zogenaamde ‘verwerkersovereenkomst’ die de gemeente heeft afgesloten met het IKZ. Het is dus de moeite waard om dit na te vragen.

Informatie opvragen is heel fijn, maar informatie delen is nog veel prettiger. Elke gemeente die is aangesloten, kan ook een verzoek van het IKZ ontvangen over een zorgaanbieder in de betreffende gemeente. Dat is een andere manier om er achter te komen of een zorgaanbieder in de regio mogelijk fraudeert. Je wordt dan gevraagd informatie over de betreffende aanbieder met het IKZ te delen. Dat is dan hopelijk informatie die duidelijk maakt dat er niets aan de hand is en dat cliënten de zorg krijgen waar zij recht op hebben.

Moet dat nu zo ingewikkeld met een verwerkersovereenkomst? Wie veel geduld heeft, kan nog even wachten. Naar verwachting is iedere gemeente in 2020 automatisch aangesloten dankzij het Wetsvoorstel bevorderen samenwerking en rechtmatige zorg. Maar wie nu aansluit doet al wel ervaring op, kan met casuïstiek aan de slag en heeft de gelegenheid tijdig informatiestromen en processen aan te passen.

Voor meer informatie staan de regioadviseurs van het Kenniscentrum Handhaving en Naleving van de VNG klaar om de gemeenten te ondersteunen.

Tot slot: wie slim is, zet in de gemeentelijke regelgeving neer dat een zorgaanbieder kan worden uitgesloten indien zij is geregistreerd bij het IKZ.

Terug naar overzicht